Κυριακή, Μαρτίου 30, 2008

H μπαλάντα του κυρ -Μέντιου

Στο προηγούμενο πόστ σας αφιέρωσα(κατά τα δικά μου μέτρα και σταθμά)ένα τραγούδι που πολλές φορές με έκανε να δακρύσω.Είναι μελοποιημένοι κάποιοι στίχοι του εξαίσιου ποιητή Κώστα Βάρναλη που γεννήθηκε το 1894 στον Πύργο της Βουλγαρίας και πέθανε το 1974 στην Ελλάδα όντας Έλληνας.Το 1919 προσχώρησε στα ιδεατά του Μαρξισμού και στον διαλεκτικό υλισμό.
Ο μεγάλος μας λογοτέχνης Μενέλαος Λουντέμης ορθώς σχολίασε πως"η ποίηση του Βάρναλη δεν μυρίζει γάλα,αλλά πάντα μπαρούτι"!!!
Θέλησα να μοιραστώ μαζί σας τα βάσανα,τα αχ και τα γιατί του γαιδαράκου κυρ-Μέντιου.
Διαβάστε και αισθανθείτε την πίκρα και τα συναισθήματα μέσα από τις εξομολογήσεις ενός...γαϊδάρου.
Και τι νομίζετε?Πως τα ζώα δεν έχουν ψυχή?
Δεν θα σχολιάσω τους υπαινιγμούς του ποιητή για συνταυτίσεις ζώου-ανθρώπων.Τα αφήνω στην δική σας κρίση κατά το δοκούν και τις αναζητήσεις τις προσωπικές σας.Απλά δώστε σημασία στην λέξη"αφεντικό"...

Δε λυγάνε τα ξεράδια
και πονάνε τα ρημάδια!
Κούτσα μια και κούτσα δυο
της ζωής το ρημαδιό!

Mεροδούλι, ξενοδούλι!
Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι,
ούλοι: δούλοι, αφεντικό
και μ' φήναν νηστικό.

Tα παιδιά, τα καλοπαίδια,
παραβγαίνανε στην παίδεια
με κοτρόνια στα ψαχνά,
φούχτες μύγα στ' αχαμνά!

Aνωχώρι, Κατωχώρι,
ανηφόρι, κατηφόρι,
και με κάμα και βροχή,
ώσπου μου 'βγαινε η ψυχή.

Eίκοσι χρονώ γομάρι
σήκωσα όλο το νταμάρι
κι' έχτισα, στην εμπασιά
του χωριού, την εκκλησιά.

Kαι ζευγάρι με το βόδι
(άλλο μπόι κι' άλλο πόδι)
όργωνα στα ρέματα
τ' αφεντός τα στρέμματα.

Kαι στον πόλεμ' "όλα για όλα"
κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνωνται οι λαοί
για τ' αφέντη το φαϊ.

Kαι γι' αυτόνε τον ερίφη
εκουβάλησα τη νύφη
και την προίκα της βουνό,
την τιμή της ουρανό!

Aλλά εμένα σε μια σφήνα
μ' έδεναν το Μαη το μήνα
στο χωράφι το γυμνό
να γκαρίζω, να θρηνώ.

Kι' ο παπάς με την κοιλιά του
μ' έπαιρνε για τη δουλειά του
και μου μίλαε κουνιστός:
"Σε καβάλησε ο Χριστός!

Δούλευε για να στουμπώσει
όλ' η Χώρα κι' οι καμπόσοι.
Μη ρωτάς το πώς και τί,
να ζητάς την αρετή!
-Δε βαστάω! Θα πέσω κάπου!
-Ντράπου! Τις προγόνοι ντράπου!
-Αντραλίζομαι!... Πεινώ!...
-Σούτ! θα φας στον ουρανό!"

Kι' έλεα: όταν μιαν ημέρα
παρασφίξουνε τα γέρα,
θα ξεκουραστώ κι' εγώ,
του θεού τ' αβασταγό!

Kι' όταν ένα καλό βράδυ
θα τελειώσει μου το λάδι
κι' αμολήσω την πνοή
(ένα πουφ είν' η ζωή),

H ψυχή μου θε να δράμη
στη ζεστή αγκαλιά τ' Αβράμη,
τ' άσπρα, τ' αχερένια του
να φιλάει τα γένια του!

Γέρασα κι' ως δε φελούσα
κι' αχαϊρευτος κυλούσα,
με πετάξανε μακριά
να με φάνε τα θεριά.

Kωλοσούρθηκα και βρίσκω
στη σπηλιά τον Αι-Φραγκίσκο:
"Χαίρε φως αληθινόν
και προστάτη των κτηνών!

Σώσε το γέρο κύρ Μέντη
απ' την αδικιά τ' αφέντη,
συ που δίδαξες αρνί
τον κύρ λύκο να γενή!

Tο σκληρόν αφέντη κάνε
από λύκο άνθρωπο κάνε!..."
Μα με την κουβέντα αυτή
πόρτα μου 'κλεισε κι' αυτί.

Tότενες το μαύρο φίδι
το διπλό του το γλωσσίδι
πίσω από την αστοιβιά
βγάζει και κουνάει με βιά:

"Φως ζητάνε τα χαϊβάνια
κι' οι ραγιάδες απ' τα ουράνια,
μα θεοί κι' όξαποδώ
κει δεν είναι παρά δώ.

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,
με το δίκιο του πολέμου
θα το βρης. Οπου ποθεί
λευτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου-
τον αφέντη τον κουφό σου!
Και στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο
χάιντε Σύμβολον αιώνιο!
Αν ξυπνήσεις, μονομιάς
θα 'ρτη ανάποδα ο ντουνιάς.

Kοίτα! Οι άλλοι έχουν κινήσει
κι' έχ' η πλάση κοκκινήσει
κι' άλλος ήλιος έχει βγη
σ' άλλη θάλασσ', άλλη γης".
Κώστας Βάρναλης(για περισσότερες πληροφορίες wikipedia)

24 σχόλια:

faraona είπε...

Μπραβο Παναγιωτα μου εξαιρετικο ποστ...
Βαρναλης και Λουντεμης.
Μας εθρεψαν στα νιατα μας κι ακομη και τωρα συγκινουμαι οταν τους διαβαζω.
Σε φιλω κουκλα μου καλη βδομαδα

Φωτεινή S είπε...

Παναγιώτα μου,
καλή βδομάδα και καλό μήνα επίσης.
Έχει δίκιο η Faraona. Ακόμα μας συγκινούν.
Το θέμα είναι: συγκινούν και τα παιδιά μας;
Μου φαίνεται ότι από τότε που τους έβαλαν στη σχολική ύλη όλους αυτούς που επηρέασαν και ανέθρεψαν εμάς, έχασαν την αίγλη τους για τη νεολαία!

Φωτεινή S είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Φωτεινή S είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Φωτεινή S είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Φωτεινή S είπε...

Συγνώμη για τα σβησμένα σχόλια, αλλά είχε κολλήσει ο blogger και όσες φορές πάτησα το κουμπί για δημοσίευση, τόσες το δημοσίευσε.

panagiota είπε...

Οχι μόνο μας έθρεψαν,μας συγκίνησαν και μας έδωσαν ερεθίσματα για την μετέπειτα πορεία μας,και ίσως να συνετέλεσαν μέσα από την σοφία των γραφόμενων τους στην όλη διαπλαθόμενη ζωή μας!Μήπως δεν κλάψαμε με τον Μέλιο στο:ενα παιδί μετράει τ'άστρα και μήπως δεν τραγουδάμε ακόμα το:μες την υπόγεια την ταβέρνα?
Η εθνική μας κληρονομιά είναι αυτοί οι άνθρωποι Φαραωνούλα μου!

panagiota είπε...

Ημουν και είμαι πάντα υπέρμαχος των παιδιών Φωτεινούλα.Μήπως και εμείς τα ίδια δεν κάναμε στην ηλικία τους?Στην σχολική ύλη αισθανόμασταν υπό πίεση και με το ζόρι την διαβάζαμε μόνο για πούμε το μάθημα και την άλλη μέρα τα ξεχνούσαμε όλα.Δεν φταίνε τα παιδιά που δεν έχουν αυτού του είδους τα ενδιαφέροντα.Το σύστημα διδασκαλίας φταίει και οι δάσκαλοι που ψάχνουν για μια θέση στον ήλιο.Γιατί αν περιμένει ένας φιλόλογος να διοριστεί στα 40 που έκανε τον/την ταξιτζή.ο/η σερβιτόρα,ο/η τηλεφω νοπωλήσεις κλπ,κλπ χάνει το μεράκι του μετά.Γι αυτό ακμάζει η παραπαιδεία στην Ελλάδα.Γιατί δεν υπάρχουν φροντιστήρια στο εξωτερικό?Γιατί το παιδί που πραγματικά είναι ικανό για το πανεπιστήμιο κάνει αμπιτούα(προετοιμασία)με κρατικά έξοδα?
Ολοι για μια θέση στον ήλιο ψάχνουν εδώ.Είναι μια μεγάλη πονεμένη συζήτηση αυτή.Τα παιδιά μας μια χαρά παιδιά είναι!Το σύστημα τα πιέζει και τα αδικεί.

Σας φιλώ φίλες μου!Καλό μήνα να έχουμε και όλα τα παιδιά του κόσμου να είναι καλά...

Marialena είπε...

Ομολογώ πως αυτό το ποίημα το γνωρίζω μελοποιημένο και αν δεν το έβαζες ολόκληρο δεν θα καθόμουν να το διαβάσω από την αρχή ως το τέλος.

Ο κυρ-Μέντιος έχει φωνή που σπάει κόκκαλα και ο Βάρναλης μεταφέρει ένα μήνυμα από το όχι και τόσο μακρυνό ταραγμένο παρελθόν του τόπου που ζούμε.

Να μην πω τίποτα άλλο γιατί θα αμπελοφιλοσοφήσω χωρίς ουσία.

Καλό ξημέρωμα Γιωτούλα μου!

panagiota είπε...

Εστω και να αμπελοφιλοσοφούμε Μαριαλένα μου σημαίνει οτι κάτι σκεφτόμαστε εκείνη την στιγμή.
Μήπως ο καθένας απο εμας δεν κρύβει μέσα του έστω και ένα από τα παράπονα του κυρ-Μέντη?

Καλό απόγεμα Μάρλεν μου!

Marialena είπε...

Πες το ψέμματα Γιωτούλα μου, έτσι είναι με τον κυρ-Μέντιο, όλοι μας είμαστε 'υπό ζυγόν" με τον ένα ή τον άλλον τρόπο...

Σε φιλώ!

A.F.Marx είπε...

Πολυαγαπημένος ο Κ. Βάρναλης, πολυαγαπημένο ποίημα και "η μπαλάντα του κυρ Μέντιου"...
Προεκλογικά είχα τολμήσει να γράψω μια παρωδία του ποιήματος αυτού στο blog μου
Η μπαλάντα του κυρ Λαού

Πώς βαστάνε τα ξεράδια
και ψηφίζουν τα ρημάδια!
Πασόκ μια , Νουδούλα δυο,
μας το κάναν ρημαδιό.

Μίζες μέχρι το μεδούλι,
με τ’ ομόλογα κρυφτούλι,
ούλοι : και το κουμπαριό
το μετράνε με ευρώ.

Ο Κωστής με τα γαλάζια
κι ο Γιωργής που κάνει νάζια,
τα καμένα ξέρε πως
θα τα χτίσουν εντελώς.

Χάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο
μην ψηφίζεις κάθε όρνιο.
Πάψε νά’σαι μπουνταλάς,
νά’ρθει ανάποδα η Ελλάς.

Κοίτα! Κι άλλοι έχουν μπουχτίσει,
κι άλλοι ψάχνουν μία λύση.
Μη ψηφίζεις πάλι αυτούς,
θα μας πούνε και χαζούς.

Roadartist είπε...

Πολυ ομορφο ποστ.
Οι αγαπες σου καταπληκτικες....

panagiota είπε...

ΑΦΜ:Φοβερό το γραφόμενο!!!
Διακρίνω να σε διακατέχει μεγάλη καλλιτεχνική φλέβα ως προς την ποιήση αγαπητέ μου!
Με την αδεια σου,δεδομένης ευκαιρίας και κατάλληλης στιγμής θα ήθελα να το ποστάρω...

Roadartist:Αναμνήσεις,αναμνήσεις που πάνε κι έρχονται μέσα σε ποστ...
Οι αγάπες μου το παρόν και η συντροφιά μου!

zizugataki είπε...

Μμμμ! να κι άλλη φιλόζωος στη Θεσσαλονίκη.
Πολύ χαίρομαι.
Οι γατούλες σας καταπληκτικές και το ποίημα επίσης αλλά όταν σκέφτεσαι την πραγματικότητα πολλών ανθρώπων και πολλών ζώων θέλεις να την "κάνεις" σαλτάροντας στο Θερμαϊκό. Και αυτός βρώμικος είναι ο έρμος.

panagiota είπε...

Χαίρομαι,χαίρομαι να γνωρίζω φιλόζωους!
Θα αποδεχτούμε την άθλια πραγματικότητα Ζιζουγατάκι και θα προσπαθήσουμε όπως μπορούμε να την αλλάξουμε,ειδικά γι'αυτά τα γλυκά πλάσματα!
Ο μαυρούλης μου έχει 3 πόδια μόνο και μια πονεμένη ιστορία σέρνει στις μνήνες του,αλλά τον αγαπάμε τον μπαμπέση και μας κάνει οτι θέλει!
Καλώς ήρθες στην γατομαμά...

Roadartist είπε...

..θα αναρτήσω ποστάκι για την αγάπη μου στα ζωάκια..μετά απο το μακάβριο τελευταίο..θα χαρώ να περάσεις να δεις. Φιλιά, καλό βράδυ εύχομαι.

panagiota είπε...

Τέτοια να βλέπω και να χαίρομαι!Και βέβαια θα περάσω να το δώ και να χαρώ πάλι,γιατί είμαι πολύ στεναχωρημένη από τις 31 Μαρτίου.Κατεδαφίστηκε και η τελευταία αυλή της γειτονιάς όπου έβρισκαν στέγη,περίθαλψη και τροφή τα αδέσποτα μας.Μεγάλη πίκρα...
Να είσαι καλά γλυκό μου κορίτσι,κι αν αντέχεις πέρνα απο τα"σ'αγαπώ μ'αγαπάς"της Παναγιώτας για να διαβάσεις την πιο πρόσφατη απώλεια μου.
Σε φιλώ.

Ανώνυμος είπε...

Για να πω την αλήθεια και εγώ μελοποιημένο το γνώριζα το ποίημα, αλλά τελευταία το άκουσα να το απαγγέλλει ο ποιητής, όπως και άλλα του ποιήματα (να είναι καλά οι εφημερίδες που μοιράζουν σι –ντι και ξεστραβωνόμαστε μερικοί) και από τότε δεν μου φεύγει από το μυαλό, λατρεύω τον ¨Αψύ¨ τρόπο που γράφει ο Βάρναλης.

Όσο για τις αγάπες σου Παναγιώτα μου, μάλλον πρέπει να έρθεις σε επαφή με την φιλενάδα μου που ότι αδέσποτο κυκλοφορεί το μαζεύει και το απερίθαλπτη, ένα θα σου πω μόνο! έχει φτάσει εποχή που είχε στο σπίτι (ένα μικρό δυαρακι τότε στη Θεσσαλονίκη) 60 γάτες. Τώρα ζει στη Χαλκιδική, και ευτυχώς υπάρχει χώρος. Προσωπικά δεν το θεωρώ φυσιολογικό αυτό ( η ίδια το παραδέχεται ότι έχει πρόβλημα) και... σκοτωνόμαστε κατά καιρούς γι’αυτον τον λόγο.

resident είπε...

"Κατεδαφίστηκε και η τελευταία αυλή της γειτονιάς όπου έβρισκαν στέγη,περίθαλψη και τροφή τα αδέσποτα μας.Μεγάλη πίκρα..."

Λυπάμαι!

panagiota είπε...

Μερένια μου καλησπέρα,έχουμε μεγάλο πλούτο ποίησης στην μικρή μας χώρα.Το συγκεκριμένο ποίημα ανήκει στο άλμπουμ"Σάλπισμα"και κυκλοφόρησε το 1980 άσχετα αν μελοποιήθηκε το 1969-70.Περιέχει και κάποια άλλα ποιήματα του μεγάλου μας Καρυωτάκη.

Ως προς τα αδέσποτα σίγουρα δεν συμφωνώ να υπάρχουν 60 ψυχές σε ένα δυαράκι αλλά εμείς οι φιλόζωοι έχουμε όντως "πρόβλημα"ευτυχώς η φίλη σου έχει στην Χαλκιδική τον χώρο της και όλα καλά για τα ζωάκια που έχει υπό προστασία της.Μακάρι να είχα κι εγώ χώρο...
Σε φιλώ καλή μου Μερένια.

panagiota είπε...

Κaτεδαφίστηκε αγαπητέ μου Resindent,κατεδαφίστηκε γμτ!
Εχω όνειρα όμως για το μέλλον!!!
Κατι θα γίνει...

dokisisofi είπε...

Τί θα λέγατε να ξεκινούσαμε ένα κύκλο παράθεσης ποιημάτων που έχουν σχέση με τα ζώα?
Ξεκινώ εγώ από εδώ με Νίκο Καββαδία!

Oι Γάτες των Φορτηγών

Oι ναυτικοί στα φορτηγά πάντα μια γάτα τρέφουν,
που τη λατρεύουνε, χωρίς να ξέρουν το γιατί,
κι αυτή, σαν απ' τη βάρδια τους σχολάνε κουρασμένοι,
περήφανη στα πόδια τους θα τρέξει να τριφτεί.

Tα βράδια, όταν η θάλασσα χτυπάει τις λαμαρίνες,
και πολεμάει με δύναμη να σπάσει τα καρφιά,
μέσα στης πλώρης τη βαριά σιγή, που βασανίζει,
είναι γι' αυτούς σα μια γλυκιά γυναίκεια συντροφιά.

Eίναι περήφανη κι οκνή, καθώς όλες οι γάτες,
κι είναι τα γκρίζα μάτια της γιομάτα ηλεκτρισμό·
κι όπως χαϊδεύουν απαλά τη ράχη της, νομίζεις
πως αναλύεται σ' ένα αργό και ηδονικό σπασμό.

Στο ρεμβασμό και στο θυμό με τη γυναίκα μοιάζει
κι οι ναύτες περισσότερο την αγαπούν γι' αυτό·
κι όταν αργά και ράθυμα στα μάτια τούς κοιτάζει,
θαρρείς έναν παράξενο πως φέρνει πυρετό.

Tης έχουν πάντα στο λαιμό μια μπακιρένια γύρα,
για του σιδέρου την κακήν αρρώστια φυλαχτό,
χωρίς όμως, αλίμονο, ποτέ να κατορθώνουν
να την φυλάξουν απ' το μαύρο θάνατο μ' αυτό.

Γιατί είναι τ' άγρια μάτια της υγρά κι ηλεκτρισμένα
κι έτσι άθελα το σίδερο το μαύρο το τραβά,
κι ουρλιάζοντας τρελαίνεται σ' ένα σημείο κοιτώντας
φέρνοντας δάκρυα σκοτεινά στους ναύτες και βουβά.


Λίγο πριν απ' το θάνατον από τους ναύτες ένας,
―αυτός οπού 'δε πράματα στη ζήση του φριχτά―
χαϊδεύοντάς την, μια στιγμή στα μάτια την κοιτάζει
κι ύστερα μέσ' στη θάλασσα την άγρια την πετά.

Kαι τότε οι ναύτες, που πολύ σπάνια λυγά η καρδιά τους,
πάνε στην πλώρη να κρυφτούν με την καρδιά σφιχτή,
γεμάτη μια παράξενη πικρία που όλο δαγκώνει,
σαν όταν χάνουμε θερμή γυναίκα αγαπητή.


Καλό βράδυ...

panagiota είπε...

Και γιατί όχι?
Αξίζουν τα αγαπημένα αυτά όντα πολλές αναφορές!
Περιμένω οδηγίες.
(το ποίημα και ο Καββαδίας από τα αγαπημένα μου)

Την καληνύχτα μου...